CO TO JEST CUKRZYCA?

Cukrzyca (diabetes mellitius) jest znana już od starożytności. Jest to grupa chorób metabolicznych, wynikających z defektu wydzielania insuliny, jej działania, lub obu jednocześnie. Niedobór insuliny prowadzi do zaburzeń przemiany węglowodanów, a w konsekwencji do hiperglikemii (zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi), cukromoczu. Może również prowadzić do zaburzeń przemiany białkowej i tłuszczowej. Przewlekła hiperglikemia może prowadzić do uszkodzenia lub niewydolności niektórych narządów (m.in. serce, oczy, nerki).

Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca następujące określenia odnośnie stężenia glukozy:

   - prawidłowa glikemia na czczo: 60-99mg/dl (3,4 - 5,5 mmol/l)
   - nieprawidłowa glikemia na czczo: 100 – 125 mg/dl (5,6 – 8,4 mmol/l)
   - nieprawidłowa tolerancja glukozy: wartość glikemii 140 – 199mg/dl (7,8 – 11 mmol/l) stwierdzone 2 godziny po doustnym podaniu glukozy – test tolerancji glukozy.
   - stan przedcukrzycowy: nieprawidłowa glikemia na czczo lub nieprawidłowa tolerancja glukozy
       cukrzyca:
       - objawy hiperglikemii ze stwierdzoną jednocześnie glikemią większą lub równą 200mg/dl (11,1mmol/l) lub
       - dwukrotnie glikemia na czczo większa lub równa 116mg/dl (7,0mmol/l) lub
       - glikemia w 2 godziny po obciążeniu glukozą większa lub równa 200mg/dl (11,1mmol/l)

   

Objawy cukrzycy:

   - zwiększone stężenie glukozy we krwi
   - występowanie glukozy w moczu
   - wzmożone pragnienie
   - zwiększone oddawanie moczu
   - zwiększone łaknienie
   - ubytek masy ciała
   - osłabienie, zmęczenie
   - świąd skóry, zmiany skórne
   - gorsze gojenie ran
   - zaburzenia widzenia.


Leczenie

Leczenie cukrzycy polega na działaniu wielokierunkowym. Należy kontrolować gospodarkę węglowodanową oraz leczyć wszystkie zaburzenia towarzyszące cukrzycy. Obniżenie hiperglikemii oraz normalizacja dyslipidemii, ciśnienia tętniczego oraz masy ciała ma podstawowe znaczenie, przyczyniające się do poprawy jakości życia. Leczenie opiera się na kilku metodach: leczeniu dietetycznym, aktywności fizycznej, leczeniu farmakologicznym.

Zalecenia żywieniowe

Ilość przyjmowanych kalorii powinna być obliczana jak w przypadku osób zdrowych, jednak osoby z nadwagą powinny spożywać mniej kalorii w celu obniżenia masy ciała.

Węglowodany powinny stanowić 45-50% dziennego zapotrzebowania na kalorie. Ich głównym źródłem powinny być produkty z pełnych zbóż, warzyw, owoców i mleka. Ważne, by spożywane węglowodany miały niski indeks glikemiczny (IG), powodują powolny wzrost oraz spadek stężenia glukozy we krwi, oraz były bogate w błonnik, którego spożycie powinno wynosić 20-35g/ dobę (błonnik obniża poziom glukozy we krwi).

Tłuszcze powinny stanowić 30-35% diety. Głównym ich źródłem powinny być oleje roślinne, bogate w kwasy jedno- i wielonienasycone, oraz tłuste morskie ryby, które są świetnym źródłem kwasów omega – 3. Należy ograniczyć spożycie kwasów tłuszczowych trans – ich głównym źródłem są fast foody oraz margaryny twarde.

Resztę zapotrzebowania (15-20%) powinny stanowić białka.

Alkohol jest dopuszczalny w ilości 20 gramów(małe piwo 0,33l), lepiej jednak całkowicie go wyeliminować z diety.
Sól, podobnie jak w przypadku osób zdrowych nie powinna być spożywana w ilości większej niż 5g dziennie.
Posiłki powinny być spożywane regularnie 4-6 razy dziennie. Wskazane jest uwzględnienie odpowiedniej ilości kalorii oraz węglowodanów w poszczególnych posiłkach.
Dieta chorego nie różni się istotnie od diety osoby zdrowej - obie muszą być zgodne z zasadami zdrowego żywienia.

Aby ułatwić obliczanie ilości węglowodanów w posiłku stworzono wymienniki węglowodanowe.

Wykorzystanie wymienników węglowodanowych na przykładzie.
W diecie 2000kcal ilość węglowodanów wg zaleceń powinna wynosić ok 50% - 1000kcal. Pamiętając, że 1g węglowodanów dostarcza 4kcal obliczamy ile gramów węglowodanów jest w 100kcal. 1000/4 = 250g ← tyle wynosi dzienny limit węglowodanów.
1 wymiennik węglowodanowy odpowiada 10g węglowodanów tak więc 250g węglowodanów = 25 wymiennikom węglowodanowym. Tę ilość planujemy na poszczególne posiłki:
 
Śniadanie 6
Drugie śniadanie 3
Obiad 7
podwieczorek 3
Kolacja 6

1wymiennikiem węglowodanowym jest np. szklanka mleka(200ml), z kolei małą bułka grahamka to 2.5ww, tak więc na śniadanie możemy zjeść 2 bułki i wypić szklankę mleka.

Tabele z produktami i odpowiadającymi im wymiennikami węglowodanowymi są dostępne w internecie.